ايران به سبب موقعيت جغرافيايي و بيش از هفت هزار سال تمدن و فرهنگ و نيز تنوع فرهنگي در جغرافياي زيستي خود،يکي از شاخص ترين کشورها در حوزه ميراث فرهنگي بشري است. ميراث فرهنگي هر کشور از اساسي ترين ارکان تحکيم هويت، ايجاد خلاقيت و خودباوري ملي است.پژوهش در زمينه هاي مختلف آن موجب روشن شدن ابهامات تاريخي، شناخت ارزش هاي حاصل از ميراث طولاني جامعه و تسريع در شناخت ارزش هاي نهفته در ميراث فرهنگي هر کشور مي شود.

ميراث فرهنگي داراي دو بعد متفاوت است :

• ميراث فرهنگي مادي: به آثاري گفته مي شود که قابل ديدن و لمس کردن است، مثل بناهاي تاريخي، اشياي موزه اي و ...از اين رو ابعاد مادي ميراث فرهنگي از ديرباز به سبب ماهيت و ويژگي هاي صوري خود شناخته شده بودند، ارزش هاي آن کم و بيش در هر دوره مورد تأکيد قرار گرفتند، تخريب آن محسوس و قابل ديدن بود و اهميت بازسازي، حفاظت و نگهداري آن پيوسته آشکارا بوده است.

• ميراث فرهنگي معنوي: ميراث فرهنگي معنوي گنجينه زنده بشري به شمار مي رود و بازتاب مجموعه اي از فرآيندهاي ذهني است که در يک جامعه در دوره هاي گوناگون تاريخي شکل مي گيرد و با اصولي ثابت و قابل شناخت به خلاقيت هاي صوري و مادي منجر شده و پيوسته بازتابي از نيازها و نيز پاسخ به آن نياز را در خود داراست.هنجارها و قانونمندي هاي اين مجموعه پيوسته به گونه اي ناخودآگاه و روايي و سنتي از نسلي به نسل ديگر منتقل و آموخته شده و معيارهاي ارزشي آن ها هميشه مورد احترام جمعي قرار مي گيرد. مانند:

o زبان: شامل گويش هاي رايج، گنجينه نام ها؛
o دانش سنتي: شامل فناوري سنتي ( معماري سنتي، طب سنتي، نجوم سنتي و ...)
o اساطير: شامل باورداشت ها و اعتقادات تاريخ روايي، آيين ها و مراسم؛
o فولکلور: شامل نمودهاي روايي (قصه ها و ادبيات روايي) نمودهاي موسيقايي (موسيقي سنتي، ترانه ها و آوازهاي سنتي)، نمودهايحرکتي (حرکات موزون، نمايش سنتي و ارزش هاي سنتي، اشکال گوناگون نمايش-هاي آييني، بازي هاي سنتي) و نمودهاي مادي (صنايع دستي: طرح ها و نمادهاي سنتي، نقاشي، کنده کاري، مجسمه سازي، سفال، موزاييک و کاشي، صنايع چوب، جواهرسازي، پوشاک، نساجي، فرش، سوزن کاري و ...).
ميراث فرهنگي و قانون
تا پيش از انقلاب مشروطيت، هيچ قانوني براي ميراث فرهنگي تدوين نشده بود و «ميراث فرهنگي» در افکار عمومي هيچ منزلتي نداشت.آشنايي ناصرالدين شاه در سفر به فرنگ با موزه ها و بناهاي تاريخي، تأثير بسياري بر او گذاشت. وي بعد از بازگشت از اولين سفر فرنگ در سال 1290 ق، دستور داد تا در ارگ سلطنتي موزه اي ايجاد کنند.اين موزه را بايد اولين موزه سلطنتي و دولتي دانست. اين موزه در مقايسه با موزه هاي اروپايي، جذابيتي براي او نداشت، دستور داد براي موزه جديد، عمارت قديمي سمت شمال باغ گلستان را خراب و به جاي آن مکاني مناسب براي موزه بسازند.بدين ترتيب تالار موزه، سرسرا، حوض خانه و ملحقات ديگر را ساختند.اين ساختمان در سال 1299 ق به نام تالار سلام يا تالار تاج گذاري به اتمام رسيد.اعتماد السلطنه درباره آثار اين موزه مي نويسد:«موزه همايوني مشحون از جواهر گرانبها، ظرايف نفايس اشياء و آثار علميه و مهمات حربيه قديميه و آلات و ادوات متنوعه و مصنوعات ازمنه سالفه و تمثيل نگارنده هاي بيمثل روزگار و پرده هاي نقاشي هاي مشهور و حاصل صناعي کارخانه هاي معروف و ظروف و چيني بلورآلات، مسکوکات قديميه با ضرب سلاطين معظم ايراني و غيره» است.در سال 1316 ش ، بخش عمده اي از آثار اين موزه در زمان پهلوي اول به خزانه بانک ملي انتقال داده شد.
در زمان مظفرالدين شاه، با بازگشت دانش آموختگان ايراني از فرنگ، در سال 1315 «انجمن معارف» براي گسترش آموزش و پرورش به شيوه جديد تأسيس شد. اين امر در گسترش فرهنگ تأثير بسزايي گذاشت و دانش‌آموزان ايراني با تاريخ سرزمين خود آشنا شدند.
در دوره مشروطيت نام وزارت علوم به «وزارت معارف» تغيير يافت. در سال 1328ق مجلس شورا «قانون اداري وزارت معارف و اوقاف و صنايع مستظرفه» را تصويب کرد.
بعد از انقلاب مشروطيت نام وزارت علوم به «وزارت معارف و اوقاف و صنايع مستظرفه» تغيير يافت و مجلس شورا «قانون اداري وزارت معارف و اوقاف و صنايع مستظرفه» را تصويب کرد. در سال 1327 ق مرتضي قلي خان صنيع الدوله به رياست وزارت معارف و اوقاف منصوب شد.او نخستين کسي بود که در صدر مشروطيت به فکر تأسيس اداره اي با نام اداره عتقيقات جهت سرو سامان دادن به وضع اسفناک حفريات تجاري و آنچه از اين راه نصيب دولت مي شد،افتاد.ايام رياست وي همزمان بود با کاوش هاي دومورگان فرانسوي در شوش. انديشه هاي صنيع الدوله اما سرانجامي نيافت تا در زمان وزارت مرتضي خان ممتاز الملک و ابراهيم حکيمي در سال هاي 1295 و 1297 ش اداره عتقيقات يا باستان شناسي در ساختمان قديم اداره معارف در شمال مدرسه دارالفنون زير نظر ايرج ميرزا جلال الملک تأسيس شد و نام موزه ملي به خود گرفت. در اين موزه نمايشگاهي با 270قلم شيء به نمايش گذاشته شد. در زمان پهلوي اول بعد از خريد ساختمان هاي عمارت مسعوديه براي وزارت معارف در سال 1304، آثار موزه ي ملي به تالار آيينه عمارت مسعوديه انتقال داده شد.
در سال 1304 به همت تعدادي از رجال فرهنگي، انجمن آثار ملي شکل گرفت و اساسنامه آن منتشر گرديد. بر اساس مواد اين اساسنامه دولت وقت در 25 مهر 1306، آندره گدار فرانسوي را به عنوان مدير باستان شناسي در ايران استخدام کرد. او در سال 1308 در ايران شروع به کار کرد. در 12 آبان 1309 قانون عتقيقات به تصويب مجلس رسيد. بر اساس ماده اول اين قانون، کليه آثار و ابنيه تا پايان دوره قاجار اعم از آثار منقول و غير منقول، جزو آثار ملي محسوب مي شوند. بر اساس همين قانون بايد بخشي از آثار مکشوفه در حفاري هاي علمي و تجاري در موزه نگهداري شوند. در زمان وزارت علي اصغر حکمت، تأسيس موزه اي در تهران در ميدان مشق به تصويب رسيد و در سال 1313 ش، نقشه بناي موزه ايران باستان توسط آندره گدار آماده و در نهايت موزه ايران باستان در سال 1316ش ساخته و افتتاح شد.
در سال 1343 وزارت فرهنگ و هنر تأسيس و مديريت هاي مختلفي در قلمرو ميراث فرهنگي همچون اداره کل موزه ها، مرکز باستان شناسي ايران، دفتر آثار تاريخي، اداره کل موزه هاي سنتي، موزه ايران باستان، اداره کل بناهاي تاريخي، سازمان حفاظت از آثار باستاني و... تشکيل شد.
پيروزي انقلاب اسلامي و انحلال وزارت فرهنگ و هنر
با پيروزي انقلاب شکوهمند اسلامي، وزارت فرهنگ و هنر منحل و برخي از وظايف اين وزارتخانه که ماموريت هاي ميراث فرهنگي داشتند به دو وزارتخانه انتقال داده شد؛ وزارت فرهنگ و آموزش عالي و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي.
با توجه به فروپاشي حکومت سلطنتي، کاخ هاي سلطنتي به عنوان مراکز فرهنگي اعلام شدند. کارشناسان آثار تاريخي بر آن شدند تا با ثبت و ساماندهي آثار فرهنگي موجود در کاخ ها، در هاي آن را به روي مردم بگشايند.
واحدهاي انتقال داده شده از وزارت فرهنگ و هنر به دو وزارتخانه بدين شرح است؛
• وزارت فرهنگ و آموزش عالي o اداره کل هنرهاي سنتي
o مرکز باستان شناسي ايران
o مرکز موزه مردم شناسي
o موزه ايران باستان
o دفتر آثار تاريخي
o سازمان ملي حفاظت از آثار باستاني
• وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي
o اداره حفاظت ميراث فرهنگي شهرستان ها
o اداره کل موزه ها
o اداره کل بناهاي تاريخي
o اداره کل کاخ ها
در اين دوره کاخ گلستان که بيش از انقلاب به اداره کل بيوتات سلطنتي تعلق داشت، به مرکز فرهنگي تبديل و زير نظر امور اقتصادي و دارايي قرار گرفت.
تشکيل سازمان ميراث فرهنگي کشور
در تاريخ 10/11/1364 به موجب قانون، سازمان ميراث فرهنگي شکل گرفت. براساس اين قانون، به وزارت فرهنگ و آموزش عالي اجازه داده شد تا از ادغام 11 واحد پراکنده در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و نيز وزارت فرهنگ و آموزش عالي، سازمان ميراث فرهنگي را به صورت سازماني وابسته به خود تشکيل دهد. اين قانون در روز پنجشنبه دهم بهمن ماه 1364در مجلس شوراي اسلامي تصويب و در تاريخ 12 بهمن 1364 به تاييد شوراي نگهبان رسيد.
تشکيل سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري چنانچه آمد، سازمان ميراث فرهنگي- براساس قانون، به وزارت فرهنگ و آموزش عالي سپرده شد. در سال 1372 شوراي عالي اداري طي جلسه 18/1/1372 به پيشنهاد سازمان امور اداري و استخدامي کشور و به منظورهماهنگي و افزايش کارآيي و اثربخشي سازمان ميراث فرهنگي کشور و تمرکز در مديريت دستگاه هاي فرهنگي، سازمان ميراث فرهنگي کشور از وزارت فرهنگ و آموزش عالي منفک و به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ملحق شد براساس بند 3 مصوبه مزبور، کليه اختيارات و مسئوليت هاي وزير و وزارت فرهنگ و آموزش عالي در رابطه با موضوع وظايف اجرايي سازمان ميراث فرهنگي به وزير و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي انتقال مي يابد.
همچنين به منظور حسن اجراي قانون اساسنامه سازمان ميراث فرهنگي مصوب مجلس شوراي اسلامي و مطالعه و تحقيق در آثار باقي مانده از گذشتگان جهت معرفي ارزش هاي نهفته در آنها با برخورداري از توان و اطلاعات علمي از طريق استفاده هرچه مطلوبتر از امکانات بالقوه و بالفعل، نيروي انساني کارا، آزمايشگاه ها ولوازم، کتابخانه و ساير وسايل پژوهشي موجود، سازمان ميراث فرهنگي وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي که در اين اساسنامه به اختصار پژوهشگاه ناميده مي شود، تشکيل شد.
در جلسه علني 23 دي ماه سال 82 مجلس شوراي اسلامي، سازمان هاي ميراث فرهنگي کشور و ايرانگردي و جهانگردي از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي جدا و از ادغام آن ها "سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري" با کليه اختيارات زير نظر رييس جمهور فعاليت خود را آغاز مي کند. با تصويب اين قانون وظايف حاکميتي سازمان ايرانگردي و جهانگردي به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري منتقل و وظايف اجرايي و امور تصدي آن با همه امکانات، نيروي انساني، اموال و دارايي ها، تعهدات و اعتبارات در قالب يک شرکت دولتي با عنوان شرکت توسعه ايرانگردي و جهانگردي به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري وابسته شد. در اين بخش به پيشينه گردشگري در ايران تا تشکيل سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اشاره مي کنيم:
تاريخچه گردشگري
گردشگري در سرزمين ايران از پيشينه‌هاي چند هزار ساله برخوردار است. در تمامي دوران باستان، تا قبل از اسلام مستندات تاريخي حكايت از گسترش شهرها، راه‌ها و اقامتگاه‌ها در سرزمين پهناور ايران دارد. آثار مكتوب‌ بر جاي مانده حاكي از سفر يونانيان و روميان به ايران است، اگرچه از سياحاني كه قبل از اسلام به ايران سفر كرده‌اند اطلاع دقيقي در دست نيست.
در قرون اوليه پس از اسلام، بعد از پشت سر نهادن يك دوره بحراني، رويكرد ادبي، فرهنگي و علمي در ايران آغاز شد و از رونقي بي‌نظير برخورداد گرديد . شاعران و نويسندگان به گشت و گذار در سرزمين اسلامي پرداختند كه حاصل آن سفرنامه‌هايي بود كه اكنون بر جاي مانده و از خلال آنها مي‌توان با جغرافيا، فرهنگ و تمدن آن روزگار آشنا شد. از جمله معروفترين اين جهانگردان مي‌توان به ناصرخسرو قبادياني شاعر، فيلسوف و سفرنامه‌نويس قرن پنجم اشاره كرد.
از سوي ديگر به تدريج و به ويژه طي قرون هفتم به بعد جهانگردان غربي نيز در پي سفر به شرق و از جمله ايران برآمدند. در همان دوران اقامتگاه‌هايي در ايران تأسيس شد كه بسياري از آنها همچنان بر جاي مانده است. ايران در دوران صفويه و علي‌الخصوص در دوره شاه عباس اول به عنوان كشوري جذاب نظر بسياري از جهانگردان اروپايي را به خود جلب كرد. به همين دليل مي‌توان دوره سلطنت شاه عباس اول تا انقراض سلسله صفوي را يكي از مهمترين ادوار توسعه جهانگردي در ايران به حساب آورد.
پس از دوران صفويه به دليل ناآرامي‌ها و بي‌ثباتي تا سال‌ها سرزمين ايران دچار هرج و مرج پي در پي شد اما از اواسط دوران قاجاريه با ثبات تدريجي داخلي از يك سو و گسترش پديده استعمار و رقابت بين كشورهاي قدرتمند اروپايي سفر به ايران رازهاي باستان‌شناسي و تاريخي بسياري را در ايران گشود. سير وسياحت ايرانيان و ميل آنها به گردشگري در اروپا از عصر مشروطيت رو به فزوني نهاد .
هر چند پس از انقلاب مشروطيت ورود گردشگران خارجي به ايران رو به تزايد گذاشته بود ليكن هيچ‌گاه گردشگري به عنوان صنعت به شكل امروزي كه داراي تشكيلات منظم و قوانين و مقررات ويژه‌اي باشد و درآمدزايي نمايد مورد توجه نبوده است. صنعت گردشگري در ايران از نيم قرن پيش به اين طرف به منظور شناساندن مفاخر و تمدن ايران رسماً شكل گرفت و براي اولين بار از سال 1314 اداره‌اي در وزارت داخله( وزارت كشور) به نام « اداره سياحان خارجي و تبليغات» تأسيس شد كه فعاليت آن محدود به چاپ نشريات و كتابچه‌هاي راهنماي گردشگري ايران بود. بعد از شهريور 1320، اداره مذكور جاي خود را به « شوراي عالي جهانگردي» داد كه زيرنظر وزارت كشور بود و در نهايت در سال 1342 هيأت وزيران تأسيس « سازمان جلب سياحان » را تصويب و اين سازمان رسماً كار خود را آغاز كرد.
در سال 1353 با الحاق سازمان جلب سياحان در وزارت اطلاعات اين وزارتخانه به عنوان « وزارت اطلاعات و جهانگردي » تغيير نام يافت .
با پيروزي انقلاب اسلامي در سال 1357 « وزارت ارشاد اسلامي» از ادغام وزارتخانه‌هاي « اطلاعات و جهانگردي» و « فرهنگ و هنر» تشكيل شد و كليه وظايف مربوط به امور سياحتي، زيارتي ، ايرانگردي و جهانگردي در قالب معاونت امور سياحتي و زيارتي در اين وزارتخانه سازماندهي شد. سپس به موجب مصوبه شوراي عالي اداري، كليه وظايف و مأموريت‌هاي معاونت امور سياحتي و زيارتي در وزارت ارشاد به ‌« سازمان ايرانگردي و جهانگردي » منتقل شد تا در قالب سازمان به فعاليت خود ادامه دهد.
تشکيل سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري
با تصويب شوراي عالي اداري در يکصد وسي امين جلسه مورخ 16/1/85 به منظور تقويت و توسعه صنايع -دستي کشور و ايجاد هماهنگي با سياست هاي توسعه صنعت گردشگري، سازمان صنايع دستي ايران با تمام وظايف، اختيارات، مسئوليت هاي قانوني، دارايي ها، تعهدات، اعتبارات، امکانات و نيروي انساني از وزارت صنايع و معادن منتزع و در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ادغام و به "سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري" تغيير نام يافت. آنچه در پي مي آيد نگاهي به تاريخچه صنايع دستي در کشورمان تا قبل از ادغام است.
تاريخچه صنايع‌دستي
آنچه در گذشته‌اي دور، بخش تفكيك‌ناپذيري از زندگي روزمره مردم بوده: ظرفي كه در آن مي خورده، فرشي كه بر آن پاي نهاد، چراغي كه از آن خانه‌اش را روشن مي‌كرده در فرهنگ امروز ميراث فرهنگي نام گرفته و با احترام از آن ياد مي‌شود. در واقع آنچه امروزه در موزه‌ها به عنوان بخشي از ميراث فرهنگي ما نگهداري مي شود همان دست ساخته گذشتگاني است كه از دوران باستان تا به حال با مصون ماندن از گزند روزگار به جاي مانده و اكنون نماد و نشانه‌اي از فرهنگ، هنر و تمدن مردماني است كه آنها را ساخته‌اند.
پس از انقلاب صنعتي، به واسطه توليد انبوه و ارزان در عرصه‌هاي مختلف، صنايع‌دستي رو به كاهش و نابودي نهاد. وضعيت صنايع‌دستي ايران نيز از اين قاعده مستثني نبود، به همين دليل در اواسط قرن نوزده ميلادي، زماني كه هنرهاي دستي ايران به واسطه ورود كالاهاي اروپايي رو به نابودي نهاده بود، عده‌اي از ايرانيان به فكر احياء و گسترش صنايع‌دستي افتادند.
در اواخر قرن 19 چند روحاني و تاجر مانند مجدالاسلام كرماني، سيدجمال‌الدين واعظ اصفهاني، ميرزا نصرالله ملك‌المتكلمين و حاج محمد حسين كازروني انجمني براي پيشرفت مصرف توليدات بومي در اصفهان افتتاح كردند. ميرزا تقي‌خان اميركبير نيز تعدادي كارگاه محلي براي توليد لباس نظامي، پارچه، سراميك ، ظروف بلور، درشكه و لوازم مختلف خانگي احداث كرد. با اين حال تا پيش از انقلاب مشروطيت هيچ قانوني درباره صنايع‌دستي تدوين نشد. در سال 1328 هجري قمري، مجلس شورا « قانون اداري وزارت معارف و اوقاف و صنايع مستظرفه» را تصويب كرد و بعد از انقلاب مشروطيت نام وزارت معارف به وزرات معارف و اوقاف و صنايع مستظرفه تغيير كرد. اما پس از آن دوباره همه چيز به دست فراموشي سپرده شد تا اينكه در سال 1347 شمسي با تصويب هيات وزيران، مركز صنايع‌دستي وابسته به وزارت اقتصاد وظيفه ساماندهي و هماهنگ نمودن وضعيت صنايع‌دستي كشور را به عهده گرفت.
در سال 1354 مركز مذكور به دو بخش سازمان صنايع‌دستي و شركت سهامي فروشگاه‌هاي صنايع‌دستي تقسيم و تحت نظر وزارت صنايع و معادن به فعاليت خود ادامه داد.
در سال 1360 مجدداً اين دو بخش در يكديگر ادغام و طبق اساسنامه جديد به صورت يك شركت دولتي زيرنظر وزارت صنايع با عنوان سازمان صنايع‌دستي ايران قرار گرفت.
در دوران سازندگي در سال 1369 سازمان صنيايع‌دستي فعاليت‌هاي خود را در قالب 10 شركت منطقه‌اي در سراسر كشور ساماندهي كرد و امور بازرگاني سازمان نيز به شركت‌هاي مذكور محول گرديد. در سال 1376، 9 شركت منطقه‌اي منحل گرديد و يك شركت به نام شركت بازرگاني صنايع‌دستي كليه فعاليت‌هاي بازرگاني و سازمان را برعهده گرفت.
در سال 1383 قانون تأسيس سازمان صنايع‌دستي ايران به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيد و نهايتاً پس از دگرگوني‌هاي فراوان در سال 1385 به عنوان يكي از معاونت‌هاي سازمان ميراث فرهنگي به اين سازمان پيوست.
روساي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري از ابتدا تاکنون :
• آقاي دکتر مهدي حجت 1366 الي 1370
• آقاي دکتر اکبر زرگر 1371 الي 1373
• آقاي مهندس سراج الدين کازروني 1372 الي 1376
• آقاي مهندس سيد محمد بهشتي 1376 الي 1383
• آقاي حسين مرعشي 1383 الي 1384
• آقاي اسفنديار رحيم مشايي 1384 الي 1388
• آقاي حميدرضا بقايي 1388 الي 1390
• آقاي روح الله احمدزاده کرماني 1390
• آقاي ميرحسن موسوي 1390 الي 1391
• آقاي محمد شريف ملک زاده 1391 الي 1392
• آقاي دکتر محمدعلي نجفي شهريورماه 1392 الي دي ماه 1392
• آقاي دکتر مسعود سلطاني فر دي ماه 1392 ال آبان ماه 1395
• خانم دکتر زهرا احمدی پور آبانماه 1395 تا شهریور 96
• دکتر علی اصغر مونسان از شهریور 96 تا کنون

منابع
رياضي، محمدرضا؛ «از موزه ايران باستان تا موزه ملي ايران»، مجله موزه ها،شماره 30، بهار 1381. «شناخت و حفاظت از ميراث فرهنگي معنوي با نگرش به پيش نويس کنوانسيون ميراث معنوي يونسکو»، ترجمه سعيد عريان (با همکاري دفتر حقوقي سازمان ميراث فرهنگي)، مجله موزه ها، شماره 34، بهار 1382.
مجموعه قوانين، مقررات، آيين نامه ها و معاهدات سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، به کوشش اميد غنمي، يونس صمدي و سوسن چراغچي، انتشارات سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري

چشم انداز سازمان:
1- دست یافتن به جايگاه واقعي ايران در جهان به عنوان يكي ازغني ترين، کهن ترين و تأثيرگذارترين فرهنگ ها و تمدن هاي بشري، با ويژگي هاي طبيعي كم نظير و برخوردار از تعاملي سازنده و الهام بخش در عرصه بين المللي.
2- برخورداری از نظام مديريت بروز و كارآمد، (متكي برتعامل و مشاركت جامعه ذينفعان)، بهره مند از دانش فناوري مرتبط در سطح جهاني، توانا در توليد علم و فنآوري، با اتكا بر دانش پایه، منابع انساني ماهر و مسئوليت پذير، سرمايه اجتماعي رو به رشد، مبتني بر اصول اخلاقي و ارزشهاي اسلامي و ملي و مقتضيات فرهنگی، جغرافيايي و تاريخي كشور.
3- برخورداری از نظام برنامه ريزي هدفمند با اقتصادي سالم، باثبات، رقابت پذير و با رشد و شتاب مناسب و در تعامل با اقتصاد جهاني، با ايفاي نقش مؤثر در اقتصاد ملي و منطبق بر مزيتهاي نسبي فرهنگي- تاريخي و طبيعي كشور.
4- بهره مندی از آثار فرهنگي–تاريخي و طبيعي و هنرهاي سنتي، متكي بر نظام جامع :شناخت و پژوهش، حفاظت، احياء، ارتقاء و بهره برداري خردمندانه، در تعامل سازنده و هدفمند با حيات فرهنگی-اجتماعي و اقتصادي، تقويت حس مسئوليت عمومي، تحكيم هويت ملي و وفاق اجتماعي. 5- بهره مندی از گردشگري پر رونق با محصولات متنوع، بازارهاي سامان يافته، خدمات استاندارد شده و دست يافتن به جايگاه برتر گردشگري منطقه واینکه ایران يكي از قطبهاي گردشگري جهان به ويژه جهان اسلام معرفی

اهداف سازمان :

1- دستيابي به شناخت جامع، متوازن و عميق از گستره جغرافيائي و تاريخي، حضور و نفوذ فرهنگ و تمدن ايراني-اسلامي درحوزه ميراث فرهنگي (ملموس وناملموس) و هنرهاي سنتي.
2- معرفي فرهنگ و تمدن غني و ظرفيتهاي فرهنگي، تاريخي و طبيعي كشور و بهره گيري از مزيتها و ظرفيتهاي آن براي تثبيت و ارتقاء جايگاه تمدن ايران در جهان.
3- تعامل هدفمند و سازنده بين المللي با تاكيد بر كشورهاي اسلامي در بخش ميراث فرهنگي، طبيعي، صنايع دستي و گردشگري.
4- توسعه نظام مديريتي – حقوقي يكپارچه، كارآمد و متكي بر مشاركت جامعه ذينفعان در بخش ميراث فرهنگي( ملموس و ناملموس)، طبيعي، صنايع دستي و گردشگري متكي بر اصول اخلاقي، ارزشهاي ملي- اسلامي و منطبق بر معيارهاي علمي، فني و مقتضيات جغرافيائي، تاريخي و فرهنگي كشور.
5- تقويت و تعميق رابطه جامعه با مواريث و دارائيهاي طبيعي و فرهنگي و ارتقا آگاهيهاي عمومي براي افزايش سرمايه اجتماعي بخش ميراث فرهنگي (ملموس و غيرملموس)، طبيعي و صنايع دستي و گردشگري.
6- توسعه ظرفيتها و ارتقاء قابليتهاي موجود در زمينه هاي ميراث فرهنگي (ملموس و ناملموس)، طبيعي، هنر و دانش سنتي و فناوري بومي، صنايع دستي و گردشگري.
7- توسعه ظرفيت منابع انساني دانش پايه، ماهر و مسئوليت پذير دربخش دولتي و غيردولتي، خصوصي و جوامع محلي.
8- ايجاد نظام اقتصادي كارآمد، رقابت پذير، باثبات، متوازن، رشد مستمر و پرشتاب بر پايه مزيتهاي نسبي فرهنگي و طبيعي كشور با مشاركت بخش غيردولتي و بخش خصوصي داخلي و خارجي.
9- توسعه نظام فراگير و كارآمد توليد و توزيع صنايع دستي در سطح ملي و بين المللي.
10- شناخت، پژوهش و مستندسازي، معرفي آموزش و ترويج، حفاظت، احيا و بهره برداري خردمندانه ازميراث فرهنگي(ملموس وناملموس)، طبيعي، هنرهاي سنتي و صنايع دستي كشور.
11- اهتمام ملي و تقويت حس مسئوليت عمومي و جلب مشاركت همگاني درحمايت و صيانت، حفاظت، احيا و بهره برداري خردمندانه ازميراث فرهنگي، طبيعي، تنوع فرهنگي، تنوع منظر زيستي كشور.
12-دستيابي به جايگاه واقعي كشور بعنوان يكي از قطبهاي گردشگري جهاني از طريق توسعه كمي و كيفي گردشگري ملي، تنوع محصول و تطابق بازار با آن، ارتقاء كيفيت و استاندارد سازي خدمات گردشگري و تسهيل سفر

منشور اخلاقی :
1- تلاش برای تحقق اهداف و چشم انداز نظام مقدس جمهوری اسلامی از طریق انجام صحیح و به موقع ماموریت محوله به سازمان
2- خدمت صادقانه به مردم با کیفیت بهتر، روشهای مناسبتر و وفاداری به قانون
3- اعتماد به مراجعان، مخاطبان و تلاش برای جلب مشارکت فکری آنان برای ارتقاء کیفیت
4- ارزش گذاری به وقت خود، مراجعین و برنامه ریزی برای انجام به موقع امور و پرهیز از تاخیر
5- تلاش برای پیشرفت فردی و سازمانی با رعایت اصول اخلاقی
6- برنامه ریزی مناسب برای ایجاد تعادل بین زندگی فردی و وظایف شغلی
7- پرهیز از اسراف و رعایت صرفه و صلاح سازمانی و بهره برداری مطلوب از اموال و امکانات در اختیار
8- تلاش برای ارتقاء بهره وری سازمانی با رعایت وجدان کاری، نظم و انضباط اجتماعی
9- افزایش نشاط در محیط کار با رعایت ظاهر آراسته و سفارشات دینی در بهداشت فردی و اجتماعی

چشم انداز سازمان :
میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درسند چشم انداز 20 ساله:
بند اول سند چشم انداز : دستيابی به مقتضيات فرهنگي، جغرافيايي و تاريخي كشور از جمله
مصاديق فرهنگ و تاريخ كشورمان ميراث فرهنگي كشور مي‌باشد که به حفظ، احياء و نگهداري ميراث فرهنگي كاملاً در راستاي اهداف آرماني كشور بوده و توجه به آن از اساسي‌ترين پايه‌هاي توسعه كشور مي‌باشد.
بند ششم سند چشم انداز : رسيدن به جايگاه اول اقتصادي در سطح منطقه آسياي جنوبي و غربي است كه با تأكيد بر رشد پرشتاب و مستمر اقتصادي، ارتقاء نسبي درآمد سرانه و رسيدن به اشتغال كامل حاصل خواهد شد. بند هشتم سند چشم‌انداز :توسعه گردشگري مبتني بر شرايط فرهنگي و تاريخي كشورمان باعث تعامل سازنده و مؤثر با جهان و رشد پر شتاب اقتصاد همراه با بهبود توزیع در کشور خواهد شد.
سیاست های کلی سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری: دست يافتن به جايگاه واقعي ايران در جهان به‌عنوان يكي از غني‌ترين، کهن‌ترين و تأثيرگذارترين فرهنگ‌ها و تمدن‌هاي بشري، با ويژگي‌هاي طبيعي كم‌نظير و برخوردار از تعاملي سازنده و الهام‌بخش در عرصه بين‌المللي.
برخورداری از نظام مديريت بروز و كارآمد، بهره‌مند از دانش فناوري مرتبط در سطح جهاني، توانا در توليد علم و فنآوري، با اتكا بر دانش پايه، منابع انساني ماهر و مسئوليت‌پذير، سرمايه اجتماعي روبه رشد، مبتني بر اصول اخلاقي و ارزش‌هاي اسلامي و ملي و مقتضيات فرهنگی، جغرافيايي و تاريخي كشور.
برخورداری از نظام برنامه‌ريزي هدفمند با اقتصادي سالم، باثبات، رقابت‌پذير و با رشد و شتاب مناسب و در تعامل با اقتصاد جهاني، با ايفاي نقش مؤثر در اقتصاد ملي و منطبق بر مزيت‌هاي نسبي فرهنگي- تاريخي و طبيعي.
بهره‌مندی از آثار فرهنگي- تاريخي و طبيعي و هنرهاي سنتي، متكي بر نظام جامع شناخت و پژوهش، حفاظت، احياء، ارتقاء و بهره‌برداري خردمندانه، در تعامل سازنده و هدفمند با حيات فرهنگی- اجتماعي و اقتصادي، تقويت حس مسئوليت عمومي، تحكيم هويت ملي و وفاق اجتماعي. بهره‌مندی از گردشگري پر رونق با محصولات متنوع، بازارهاي سامان ‌يافته، خدمات استاندارد شده و دست يافتن به جايگاه برتر گردشگري منطقه و معرفی ايران به‌عنوان يكي از قطب‌هاي گردشگري جهان به ويژه جهان اسلام.
معاونت ها

معاونت توسعه مدیریت
سید پیام شاعف

شرح وظایف
• تعيين خط مشي و تدوين برنامه هاي اجرائي در امور اداري، حقوقي، رفاهي، مالي، پشتيباني، مديريتي و ساير زمينه هاي مربوط در چارچوب سياست ها و خط مشي هاي كلي سازمان
• برنامه ريزي، هماهنگي و نظارت بر تهيه و تنظيم بودجه سازمان با همکاري و مشارکت واحدهاي ذيربط
• نظارت بر توزيع و تخصيص بودجه بين واحدهاي مختلف و نظارت بر اجراي آنها
• بررسي، مطالعه و تدوين سياست ها و برنامه هاي راهبردي مديريت منابع انساني
• برنامه ريزي، تأمين و توسعه منابع مالي مورد نياز از محل هاي مختلف
• برنامه ريزي به منظور طراحي نظام ارزشيابي آموزش هاي ضمن خدمت کارکنان در جهت بهبود مستمر برنامه هاي آموزشي
• ساماندهي و هماهنگي نظام هاي اطلاعاتي و نظارت بر نحوه تشکيل، استقرار، طبقه بندي و نگهداري آمار محصولات حوزه هاي مختلف
• برنامه ريزي به منظور جذب منابع لازم جهت ارتقاء کيفيت و کميت امور رفاهي کارکنان
• پيش بيني راه هاي توسعه روحيه و رفاه و فعاليت هاي فوق برنامه اعم از ورزشي، تفريحي، سياحتي و زيارتي كاركنان
• نظارت بر حسن جريان اداري و مالي سازمان به منظور انجام صحيح و سريع وظايف و فعاليت ها در ستاد و مراکز استان ها
• برنامه ريزي به منظور تعيين احتياجات آموزشي كاركنان سازمان و نظارت بر تهيه، تنظيم و اجراي برنامه هاي لازم در اين زمينه
• بررسي و برنامه ريزي در خصوص نحوه تأمين نيروي انساني متخصص و كارآزموده
• نظارت بر تنظيم و پيشنهاد بودجه سازمان و پيگيري سير مراحل تصويب آن
• نظارت و مراقبت بر كليه امور مالي به منظور حفظ و رعايت مقررات مربوط
شماره تماس واحد توسعه مدیریت ۳۳۷۳۲۰۶۴

معاونت میراث فرهنگی
ولی جهانی

شرح وظایف • سياست گذاري و برنامه ريزي در خصوص حفظ، مرمت، احياء، ساماندهي و مديريت بناها، مجموعه بناها، محوطه ها و بافت هاي تاريخي كشور و نظارت بر اجراي طرح ها و برنامه هاي مربوط.
• تدوين ضوابط و دستورالعمل هاي لازم در خصوص حفاظت، نگهداري، مرمت و احياء ميراث فرهنگي غير منقول، اموال و اشياء تاريخي و نظارت بر حسن اجراي آنها در سطح كشور.
• برنامه ريزي به منظور شناسائي آثار و بافت هاي ارزشمند فرهنگي – تاريخي و پيشنهاد ثبت آنها در فهرست آثار ملي.
• بررسي ارزش و قابليت آثار تاريخي غير منقول، اموال فرهنگي- تاريخي، ميراث معنوي و انجام اقدامات لازم براي ثبت آنها در فهرست جهاني.
• بررسي و پيشنهاد حريم محوطه ها، تپه ها، بناها و بافت هاي تاريخي و انجام اقدامات لازم براي تصويب آنها.
• بررسي طرح هاي اضطراري به منظور حفاظت، استحكام بخشي، ساماندهي، مرمت و احياء آثار تاريخي غير منقول و نظارت بر اجراي طرح هاي مزکور.
• ساماندهي اموال منقول تاريخي و تهيه شناسنامه فني و فهرست مورد نياز براي آنها.
• شناسائي و مستند سازي آثار تاريخي- فرهنگي موجود در محدوده جغرافيائي اجراي كليه طرح هاي عمراني و اعلام نظر تخصصي در خصوص طرح هاي مذكور از ديدگاه ميراث فرهنگي كشور.
• بررسي و مطالعه به منظور توسعه پايگاههاي ميراث فرهنگي در آثار تاريخي مهم كشور و نظارت بر فعاليت و عمليات پايگاههاي موجود.
معاونت گردشگری
حمید رضا آذرپور شرح وظایف
• سياستگذاري، برنامه ريزي، هماهنگي، تعيين خط مشي ها و اولويت ها در انطباق با برنامه هاي توسعه كشور
• بررسي و مطالعه در زمينه بهبود، توسعه و ترويج صنعت گردشگري داخلي و خارجي
• بررسي و ابلاغ استانداردها، ضوابط، مقررات و نظام نامه هاي ناظر بر احداث، ايجاد، اداره، توسعه و انحلال مراكز اقامتي، هتل ها، مهمانسراها، مجتمع هاي پذيرائي، آژانس هاي خدماتي و مسافرتي و ساير مراكز و مجامع مرتبط با فعاليتهاي گردشگري
• سياست گذاري و هدايت فعاليت ها براي ارتباط با ساير كشورها بالاخص كشورهاي اسلامي منطقه
• برنامه ريزي براي جذب گردشگران خارجي، ايجاد تسهيلات و رفع موانع، صدور رواديدها در مبادي ورودي كشور، ارائه اطلاعات و خدمات رفاهي لازم در سفارت خانه ها با همكاري واحدهاي ذيربط
• ايجاد هماهنگي لازم با دستگاهها و نهادهاي ذيربط براي تأمين امنيت، برگزاري تورها و ارايه ساير خدمات به گردشگران خارجي در طول اقامت
• بررسي طرح ها و راهكارهاي تشويقي و ترغيبي به منظور توسعه گردشگري داخلي و بازديد از امكانات و جاذبه هاي سياحتي و زيارتي كشور
• هماهنگي و برقراري ارتباط و مبادلات با وزارتخانه ها، سازمان ها ، مؤسسات، نهادها و ساير تشكل ها در داخل كشور به منظور معرفي، اطلاع رساني، بسط و توسعه گردشگري داخلي
• برنامه ريزي به منظور ايجاد تسهيلات و زمينه هاي مناسب براي برگزاري تورهاي تخصصي ( ورزشي، بهداشتي، علمي و ...)
• برنامه ريزي به منظور شناخت بازارهاي هدف و بررسي روش ها و مكانيسم هاي ارتقاء منابع درآمد سازمان از محل صنعت گردشگري داخلي و خارجي
• اعمال سياستهاي حمايتي، هدايتي و نظارتي از مؤسسات، سازمان ها و اشخاص حقيقي و حقوقي جهت بهبود و توسعه كيفي و كمي خدمات گردشگري
• كنترل و اعمال نظارت هاي لازم در خصوص صدور مجوزها و نحوه اداره و ارائه خدمات توسط مراكز و مجتمع هاي اقامتي و پذيرائي و دفاتر خدماتي و مسافرتي
• ايجاد پايگاهها و بانك هاي اطلاعاتي در خصوص شرايط، استانداردها و مشخصات مراكز اقامتي و پذيرائي، آژانس هاي مسافرتي و خدماتي، مبادلات ارزي، جاذبه هاي طبيعي و تاريخي، موزه ها
• اتخاذ تدابير لازم براي عضويت مؤثر در مجامع بين المللي مرتبط با صنعت گردشگري
معاونت سرمایه گذاری
حسن پور
شرح وظایف • مطالعه و بررسي ضوابط و استانداردهاي فني و اجرائي مربوط به ايجاد و توسعه تأسيسات زيربنائي گردشگري
• برنامه ريزي و هدايت فعاليت ها براي انجام بررسي ها، امکان سنجي و شناخت شرايط و توجيهات اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي طرحها و پروژه هاي ارائه شده
• تهيه و تدوين برنامه هاي کلان توسعه حوزهاي گردشگري، صنايع دستي و ميراث فرهنگي در راستاي دسترسي به اهداف سند چشم انداز و برنامه هاي توسعه اي کشور
• برنامه ريزي لازم به منظور رفع موانع و مشكلات اقتصادي بخش هاي ميراث فرهنگي، گردشگري، صنايع دستي و هنرهاي سنتي
• سياستگذاري و برنامه ريزي براي جذب منابع و سرمايه هاي داخلي و خارجي جهت توسعه فعاليت هاي ميراث فرهنگي، گردشگري، صنايع دستي و هنرهاي سنتي.
• بررسي راهكارهاي لازم به منظور شناسايي منابع جديد حمايتي و جذب سرمايه.
• بررسي قوانين و مقررات نظام هاي بانكي كشور و ارائه پيشنهادهاي لازم جهت بهره گيري مناسب از تسهيلات بانكي به منظور تحقق اهداف سازمان در حوزه هاي ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي.
• برنامه ريزي، سياست گذاري، سازماندهي و نظارت بر تاسيس سازمان هاي مردم نهاد با همکاري ساير دستگاه هاي و نهادهاي متولي به منظور آموزش، توانمندسازي و حمايت از سازمان هاي مردم نهاد
• بررسي طرحهاي تهيه شده توسط بخش هاي دولتي و غير دولتي در حوزه مأموريتها و اختيارات سازمان از ديدگاه فني، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي و صدور موافقت نامه هاي لازم براي اجراي آنها.
• نظارت و كنترل بر اجراي طرح هاي توسعه اي و چگونگي مصرف تسهيلات واگذار شده در كليه مراحل اجرا.
• مطالعه و بررسي و ارائه پيشنهاد به منظور توسعه مناطق نمونه گردشگري در مناطق مختلف كشور و نظارت بر اداره مناطق مزبور.
• تعيين سياست ها و راهکارهاي اشتغال و کار آفريني در طول برنامه هاي توسعه کشور
معاونت صنایع دستی
فرزاد رشیدی

شرح وظایف
• برنامه ريزي، تنظيم راهبردها، سياستها، خط و مشي ها و ضوابط به منظور توسعه كمي و بهبود كيفي صنايع دستي كشور.
• برنامه ريزي در جهت حمايت از توسعه كمي و كيفي محصولات صنايع دستي و هنرهاي سنتي و بويژه در حوزه صادرات.
• برنامه ريزي و نظارت به منظور ترويج صنايع دستي و هنرهاي سنتي و ايجاد تحول در طرحها و توليد و عرضه محصولات با حفظ اصالت ملي و موارد مصرف آنها به ويژه در معماري و شهر سازي.
• برنامه ريزي در جهت تدوين استاندارد هاي لازم براي مواد اوليه و روش هاي توليد و صدور گواهينامه هاي درجه كيفيت صنايع دستي و هنرهاي سنتي با همكاري م‍وسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران.
• برنامه ريزي در جهت حفظ حقوق هنرمندان صنايع دستي و حمايت از مالكيت معنوي و فكري آنها با همكاري مراجع ذيربط.
• هماهنگي در جهت جلب مشاركت مردم و بخش خصوصي و دولتي در جهت سرمايه گذاري داخلي و خارجي در توليد و بازاريابي صنايع دستي با واحدهاي ذيربط.
• انجام مطالعات لازم در خصوص چگونگي گسترش و حضور مؤثر در بازارهاي جهاني به منظور افزايش سهم ايران در بازار جهاني.
• بررسي و تعيين خط مشي هاي لازم در جهت تحقيق و پژوهش در خصوص هنرهاي سنتي و صنايع دستي.
• بررسي در خصوص عضويت در سازمان ها، مجامع و مراكز بين المللي صنايع دستي و هنرهاي سنتي و برنامه ريزي در خصوص حضور مؤثر در اينگونه مجامع.
• تهيه ضوابط، مقررات، آئين نامه ها، و نظام نامه هاي هدايتي و حمايتي هنرهاي سنتي و صنايع دستي.
• برنامه ريزي در جهت حمايت از هنرمندان و صنعتگران صنايع دستي كشور.
• هماهنگي با مراجع ذيربط در خصوص اعطاي درجه هنري به هنرمندان صنايع دستي و هنرهاي سنتي كشور در چارچوب قوانين و مقررات.
• تبادل ارتباط و مبادلات علمي، فرهنگي و فني با دانشگاه ها، مؤسسات و نهادهاي مرتبط با صنايع دستي در سطح ملي و بين المللي.
• برنامه ريزي براي ايجاد پايگاههاي اطلاع رساني به منظور معرفي صنايع دستي در سطح ملي و بين المللي.
• نظارت بر كارگاههاي توليدي و آموزشي صنايع دستي كشور.
• برنامه ريزي براي ايجاد مراكز اسناد و مدارك صنايع دستي و هنرهاي سنتي.
• صدور مجوز فعاليت شركتها و موسسات فعال در زمينه صنايع دستي و هنرهاي سنتي و نظارت بر نحوه فعاليت آنها.
• صدور كارت صناعت، پروانه توليد، گواهي پايان دوره آموزشي، جواز تأسيس كارگاهها و مجتمع هاي توليدي و آموزشي و كارت مربيگري صنايع دستي و هنرهاي سنتي با هماهنگي مراجع ذي ربط و انجام حمايت هاي لازم.


یگان حفاظت :
• انجام کليه اقدامات لازم به منظور تأمين حفظ نظم و امنيت موزها، گنجينه ها، بناها و مجموعه هاي تاريخي، فرهنگي و همچنين محل برگزاري مراسم يا همايش هاي مربوطه و کليه اماکن و تأسيسات قابل حفاظت سازمان
• تهيه و تدوين طرح هاي حفاظتي مورد نياز بمنظور تأمين حفاظت فيزيکي از اموال منقول و غيرمنقول سازمان
• ارائه پيشنهادهاي حفاظتي جهت انجام بهينه حفاظت از موزه ها، گنجينه ها، بناها و مجموعه هاي تاريخي-فرهنگي، تپه ها و محوطه هاي باستاني و ساير آثار تاريخي و فرهنگي منقول و غيرمنقول با اولويت بهره گيري از سامانه هاي الکترونيکي هوشمند در جهت کاهش نيروهاي انساني ثابت به رياست سازمان
• انجام اقدامات لازم جهت پيشگيري از وقوع جرائم عليه ميراث فرهنگي،گردشگران( داخلي و خارجي) و کشف جرم و دستگيري متهمين و مجرمين از قانون و تشکيل پرونده و معرفي به مراجع قضائي در حوزه استحفاظي
• انجام اقدامات پيشگيرانه و جلوگيري از سرقت، تعرض و تجاوز به ميراث ملي، فرهنگي و صنايع دستي توسط اشخاص حقيقي يا حقوقي و فعاليتهايي نظير تخريب بناهاي تاريخي، حفاري غيرمجاز، انتقال،قاچاق و خريد و فروش غيرمجاز اشياء و عتيقجات ملي و محموله هاي تاريخي در حوزه استحفاظي.
• کنترل بر ورود و خروج اشياء و اموال تاريخي و فرهنگي و انجام اقدامات حفاظتي در حوزه استحفاظي براساس دستورالعمل هاي صادره سازمان.
• انجام وظائف قانوني در مقام ضابط خاص دادگستري در مورد جرائم مشهود در حوزه استحفاظي
• همکاري با ساير دستگاههاي اجرائي مسئول در امور امدادي به هنگام بروز حوادث طبيعي و غيرطبيعي در حوزه استحفاظي براساس دستورالعملهاي سازمان
• برخورد قانوني با استفاده کنندگان و فروشندگان تجهيزات غيرمجاز، که در جهت تخريب يا سوء استفاده از آثار تاريخي و ملي به کار مي رود" نظير فلزياب" و ضبط و توقيف اينگونه تجهيزات تا رفع هرگونه اتهام و شبهه و مظنونيت با هماهنگي ناجا و مراجع قضائي وفق مقررات.
• تعامل با سازمانها و مراجع نظامي، انتظامي، قضائي و ساير دستگاهها بمنظور اجراي بهينه وظائف و مأموريتهاي يگان
• نظارت و بازديد کارشناسي از اقدامات حفاظتي در حوزه استحفاظي و انعکاس نواقص و معايب به رئيس سازمان و پيگيري آنها.
• حفاظت و همراهي محموله هاي تاريخي و فرهنگي منقول با هماهنگي ناجا
• اجراي دقيق طرح ها و دستورالعمل ها حفاظتي و انتظامي ابلاغي از سوي ناجا با رعايت اولويتها و برنامه هاي حفاظتي تعيين شده توسط سازمان.
• کمک به جمع آوري اخبار و اطلاعات مربوط به آثار فرهنگي و تاريخي با هماهنگي سازمان
• اجراي مصوبات کميته حفاظت سازمان
• گشت زني در حوزه استحفاظي يگان بمنظور حصول اطمينان از برقراري حفاظت و امنيت
• پيگيري امور خدمات انتظامي گردشگران خارجي در چارچوب ضابط خاص قضائي با هماهنگي و نظارت ناجا
• اعلام ورود و خروج و همچنين خط سير ترددي گردشگران خارجي در زمان اسکان آنان به حراست سازمان و ناجا
• جمع آوري اطلاعات انتظامي مورد نياز ناجا توسط يگان و هماهنگي و همکاري متنقابل با ناجا و حراست سازمان.
• همکاري با ناجا و مراجع قضائي در ابلاغ و اجراي احکام قضائي مربوط به سازمان
• مساعدت و همکاري با نزديکترين رده انتظامي محل مأموريت در کشف جرائم، در حوزه استحفاظي.
• انجام مأموريتها و وظايفي که در شرايط غيرعادي در امور امنيتي و انتظامي از سوي ناجا ابلاغ مي شود، در حوزه استحفاظي
• تهيه و تدوين طرح توزيع تسليحات و تجهيزات انتظامي و مخابراتي برابر جداول مصوب سازماني و ارائه آن به ناجا جهت تصويب با هماهنگي سازمان